Эрхэм зорилго

Гаалийн байгууллагын эрхэм зорилго нь үндэсний аюулгүй байдлыг хамгаалах, олон улсын хууль ёсны худалдааг хөнгөвчлөх, улсын төсвийн орлогыг бүрдүүлэх, байгууллагын чадавхийг бэхжүүлэхэд оршино.

Алсын хараа

Дэвшилтэт техник, технологид суурилсан, олон улсын жишигт нийцсэн үйлчилгээ үзүүлж, бүс нутгийн хэмжээнд тэргүүлэгч гаалийн байгууллага болох.

Үнэт зүйлс

• Мэдлэг, дэвшилтэт технологи, инновацид суурилсан үйлчилгээ
• Ил тод байдлыг хангах, шударга, шуурхай, ёс зүйтэй ажиллах байгууллагын соёл 
• Өргөн мэдлэг, нарийн мэргэшил, багаар ажиллах чадвар
• Үйлчлүүлэгчийн сэтгэл ханамж

Гаалийн байгууллагын стратеги зорилго, зорилтууд

Стратеги зорилго 1.

Олон улсын хууль ёсны худалдааг хөнгөвчлөх, аюулгүй байдлыг хангах

Зорилт 1.1. Олон улсын хууль ёсны худалдааг хөнгөвчлөх, аюулгүй байдлыг хангах хууль эрх зүйн үндсийг гадаад худалдааны хөгжлийн чиг хандлагад нийцүүлэн боловсронгуй болгох

1.1.1 Гаалийн хяналтыг хэрэгжүүлэхтэй холбоотой Гаалийн хууль, тогтоомжийг Монгол Улсын нэгдэн орсон олон Улсын гэрээ, хэлэлцээр, ДГБ-аас гаргасан бодлогын бичиг баримттай уялдуулан боловсронгуй болгох, зохицуулалтын давхардал, хийдэл, зөрчлийг арилгах,

1.1.2 Гаалийн баталгаат болон чөлөөт бүс, түр агуулах, гаалийн итгэмжлэгдсэн тээвэрлэгч, гаалийн зуучлагчийн шаардлага, хяналт, мэдээллийн стратегийг дэлхий нийтийн чиг хандлагатай уялдуулан шинэчлэн боловсруулах;

1.1.3 Гаалийн үнэлгээ, гарал үүсэл, тарифыг урьдчилан тодорхойлох эрх зүйн үндсийг боловсруулах;

1.1.4 Гаалийн бүрдүүлэлтийн горимыг хэрэгжүүлэх журмыг боловсронгуй болгох;

Зорилт 1.2. Эрсдэлийн удирдлагын тогтолцоог боловсронгуй болгож байгууллагын үйл ажиллагааны бүх шатанд үр дүнтэй хэрэгжүүлэх

1.2.1 Байгууллагын түвшний эрсдэлийн удирдлагын тогтолцоог оновчтой бий болгох зорилгоор эрсдэлийн удирдлагын үйл ажиллагаанд дүн шинжилгээ хийж, үйл ажиллагааны бүх түвшинд эрсдэлийн хариуцагчийн чиг үүргийг тодорхой болгон, хэвшүүлэх ажлыг зохион байгуулах;

1.2.2 Эрсдэл тооцох үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох, холбогдох зааврыг боловсруулах, эрсдэлийн удирдлагын програмыг хөгжүүлэх;

1.2.3 Гаалийн байгууллага, үндэсний болон бүс нутаг, олон улсын хэмжээнд эрсдэлийн мэдээлэл солилцох, боловсруулах тогтолцоог боловсронгуй болгох;

1.2.4 Эрсдэлийн дүн шинжилгээнд үндэслэн гаалийн байгууллагын нөөцийг оновчтой хуваарилах, тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлох замаар гаалийн хяналтыг зохион байгуулах боломжийг бүрдүүлэх;

1.2.5 Статистикийн мэдээллийн үзүүлэлтийг боловсронгуй болгох, статистик мэдээлэлд дүн шинжилгээг хийж гаалийн хяналтын зохион байгуулалтад ашиглах боломжийг бүрдүүлэх, төрийн байгууллага, бусад хэрэглэгч болон гаалийн нэгжүүдийг мэдээллээр хангах;

1.2.6 Бүрдүүлэлтийн цаг хугацааг бууруулах арга хэмжээ авах, гаалийн хяналт, бүрдүүлэлтийн цаг хугацааны хэмжилтийг боловсронгуй болгох судалгааг хийж, үр дүнг тооцох, ачилтын мэдээллийг урьдчилан авч эрсдэл тооцон, гаалийн хяналтыг оновчтой зохион байгуулах замаар өндөр эрсдэл бүхий ачилтыг онилох;

1.2.7 Эрсдэлийн удирдлагад суурилсан бүрдүүлэлтийн дараах шалгалт хийх, шалгалтын үр дүнг гаалийн хяналтад ашиглах тогтолцоог бүрдүүлэх;

Зорилт 1.3. Хилийн боомтын болон гүний гаалийн байгууллагын дэд бүтэц, үйл ажиллагааг сайжруулах

1.3.1 Боомтын олон улсын стандарт, туршлагыг судлан, хилийн боомтын хөгжлийн ерөнхий болон хэсэгчилсэн төлөвлөгөөг боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

1.3.2 Боомтын үндэсний зөвлөлийн үүргийг гүйцэтгэж, хилийн нэгдсэн зохицуулалттай удирдлагын бодлого, төслийг боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

Зорилт 1.4. Төрийн байгууллага хоорондын болон гааль-бизнесийн түншлэл, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх

1.4.1 Хилийн болон хууль хяналтын бусад байгууллага, МҮХАҮТ, тээврийн болон тээвэр зуучийн байгууллага, гаалийн зуучлагч, банк гэх мэт төрийн болон төрийн бус байгууллагатай хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, мэдээлэл солилцох үйл ажиллагааг цахим хэлбэрт шилжүүлэх;

1.4.2 ЭЗИО-ын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх;

1.4.3 Гааль бизнесийн зөвлөлдөх уулзалтыг хагас жил тутам зохион байгуулж, гадаад худалдааны таатай орчин бүрдүүлж ажиллах;

Зорилт 1.5. Гаалийн байгууллага хоорондын хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэх

1.5.1 Гурван талт болон хоёр талт хамтын ажиллагааны хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийх;

1.5.2 Гаалийн хяналт, шалгалт, бүрдүүлэлтийн асуудлаар хөрш орны гаалийн байгууллагатай хамтран ажиллах, хамтарсан шалгалтын төрөл, хэрэгжүүлэх боомтыг нэмэгдүүлэх, үр дүнг тооцох;

1.5.3 Хөрш болон бусад худалдааны өргөн харилцаатай улс орнуудын гаалийн байгууллагатай статистикийн мэдээлэл солилцох, хамтарсан зэрэгцүүлэлт хийж үр дүнд нь эрсдэл тооцон, гаалийн хяналтыг оновчтой зохион байгуулах тогтолцоог бүрдүүлэх;

Зорилт 1.6. Мэдээллийн технологийн дэвшлийг нэвтрүүлэх, гаалийн мэдээллийн санг боловсронгуй болгох

1.6.1 Гаалийн автоматжуулсан мэдээллийн системийг боловсронгуй болгох, мэдээллийн технологийн сүлжээ, програм, техник хангамжийн аюулгүй байдлыг хангах хөгжүүлэлтийг хийх;

1.6.2 Гаалийн бүрдүүлэлтийг цаасгүй технологид шилжүүлэх ажлыг үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх, интернет бүрдүүлэлтийг өргөжүүлэх;

1.6.3 Гаалийн мэдээллийн сангийн бодит байдлыг хангах үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох;

1.6.4 Гадаад худалдааны цахим нэг цонхны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэхэд гаалийн байгууллагын оролцоог нэмэгдүүлэх;

Стратеги зорилго 2.

Бараа, тээврийн хэрэгслийг улсын хилээр

хууль бусаар нэвтрүүлэхтэй тэмцэх

Зорилт 2.1. Хууль бус худалдаатай тэмцэх хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, шаардлагатай дүрэм журмыг боловсруулах, хэрэгжилтийг хангах

2.1.1 Гаалийг зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, түүнийг мөрдөн шалгах, таслан зогсоох тухай олон улсын гэрээ, хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг зохион байгуулах;

2.1.2 Зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, илрүүлэх чиглэлээр олон улсын эрх зүйн зохицуулалт, туршлагаас судалж, гаалийн хууль тогтоомжийг боловсронгуй болгох;

Зорилт 2.2. Гаалийн зөрчлийн мэдээллийн нэгдсэн санг боловсронгуй болгох, гаалийн зөрчлийн талаар мэдээлэл солилцох, тандалт судалгаа явуулах чадавхийг дээшлүүлэх

2.2.1 Гаалийн зөрчил (үнэ, ангилал, гарал үүслийг худал мэдүүлэх, шилжих үнийн луйвар, оюуны өмчийн эрхийн зөрчил, CITES, түүх соёлын үнэт зүйлс, мансууруулах болон сэтгэцэд нөлөөлөх эм, бодис, түүнийг үйлдвэрлэх угтвар бодис, галт зэвсгийн хууль бус худалдаа гэх мэт худалдааны луйвар)-ийн мэдээллийг хүлээн авах, бүртгэх, боловсруулах, дүн шинжилгээ хийх, мэдээллийн санг боловсронгуй болгох;

2.2.2 Олон улсын болон бүс нутгийн гаалийн байгууллагатай зөрчлийн мэдээлэл солилцох, хамтран ажиллах.

Зорилт 2.3. Гаалийн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх

2.3.2 Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр хууль тогтоомжийг сурталчлах, иргэдийг болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхэд дэмжлэг үзүүлэх;

2.3.3 Мэдээлэгч болон хууль сахиулах байгууллагаас гаалийн зөрчилд холбогдож болзошгүй сэжиг бүхий мэдээллийг урьдчилан авах, дүн шинжилгээ хийх, урьдчилан сэргийлэх цогц арга хэмжээ хэрэгжүүлэх;

Зорилт 2.4. Гаалийн лабораторийг бэхжүүлэх, үйл ажиллагааг өргөтгөх

2.4.1 Салбар лабораторийг гадаад худалдааны бараа эргэлтийн бүтэц, түүний чиг хандлагатай уялдуулан байгуулах, дэд бүтэц, тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлийг эрсдэл тооцож нэгдсэн зохицуулалтаар хангах бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэх;

2.4.2 Төв болон салбар лабораторийн үйл ажиллагааг цахимжуулах, шинжилгээний шинэ арга аргачлалыг боловсруулах, эрх зүйн актуудыг боловсронгуй болгож олон улсын түвшинд хүргэх;

2.4.3 Лабораторийн шинжээчдийн чадавхийг бэхжүүлэх, ур чадварыг дээшлүүлэх, мэргэшүүлэх, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангах;

Зорилт 2.5.Албаны эрэлч нохойн үйл ажиллагааг менежментийн шинэ түвшинд хүргэх

2.5.1 Албаны эрэлч нохойн сургалтын төвийн дэд бүтэц, сургалтын бааз, нохойн хангалт, байр, хоол, эмчилгээ, арчилгааны тоног хэрэгсэл, тээвэрлэлтийг олон улсын стандартад хүргэх;

2.5.2 Албаны эрэлч нохойн сургалтын арга зүй, зөрчил илрүүлэх чадавхи, хөтлөгч, маллагчийн мэдлэг, чадвар, ажиллах нөхцөл, хангамжийг дэлхийн дундаж түвшинд хүргэх;

2.5.3 Албаны эрэлч нохойг гаалийн хяналт, шалгалтад ашиглах эрх зүйн орчинг боловсронгуй болгох;

2.5.4 Албаны эрэлч нохойн нэгжийн үйл ажиллагааг гаалийн бүрдүүлэлтийн автоматжуулсан системтэй холбох, үнэрийн сан байгуулах, хөгжүүлэх;

Стратеги зорилго 3.

Улсын төсвийн орлогыг шударга, үр ашигтай, үр дүнтэй бүрдүүлэх

Зорилт 3.1. Улсын төсвийн орлого бүрдүүлэх эрх зүйн акт, үйл ажиллагаанд дүн шинжилгээ хийж, татвар ногдуулалт, барагдуулалт, төлөлтийг шударга, үр ашигтай, үр дүнтэй болгох

3.1.1 Улсын төсөв бүрдүүлэхтэй холбоотой хууль тогтоомжийг олон улсын гэрээнд нийцүүлэх, зохицуулалтын давхардал, хийдэл, зөрчлийг арилгах;

3.1.2 Гаалийн татварын болон бусад орлогын ногдуулалт, барагдуулалт, татвар хорогдуулан тооцох, суутган тооцох, буцаан олгох, хойшлуулах, баталгаа гаргах тогтолцооны уялдаа холбоо, хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийх;

3.1.3 Гаалийн мэдээллийн автоматжуулсан систем дэх гаалийн тариф болон бусад татварын хувь хэмжээний сан, түүний өөрчлөлтийг хөтлөх, хяналт тавих, ашиглах үйл ажиллагааг боловсронгуй болгох;

3.1.4 Тарифын хөнгөлөлт, татварын чөлөөлөлтийн зохицуулалтын үйл ажиллагааг ил тод, цахим хяналтад шилжүүлэх;

3.1.5 Импортын барааны гаалийн болон бусад татварын чөлөөлөлт, гаалийн нутаг дэвсгэрт татвараас чөлөөлөгдөн түр хугацаагаар орох барааны гаалийн бүрдүүлэлтийн хэрэгжилтийг хянах, заавар зөвлөмжөөр хангах;

Зорилт 3.2. Барааны ангилал, гаалийн үнэлгээ, гарал үүслийн хяналтын үр дүнг дээшлүүлэх

3.2.1 Барааны ангиллын жагсаалт, тайлбар бичгийг цахим байдлаар ашиглах боломжийг бүрдүүлэх;

3.2.2 Мэдүүлэгч барааны ангилал, гаалийн үнэ, гарал үүслийг олон улсын гэрээ, үндэсний хууль тогтоомжид заасан зарчим, дэс дарааллыг баримтлан өөрөө тодорхойлж мэдүүлэх тогтолцоог боловсронгуй болгох;

3.2.3 Барааны ангилал, гаалийн үнэлгээ, гарал үүсэлтэй холбоотой гомдол, маргааны шийдвэрийн цахим сан үүсгэх, үр дүнгээр эрсдэл тооцон худалдааны луйврыг бууруулахад дэмжлэг үзүүлэх;

Стратеги зорилго 4.

Гаалийн байгууллагын дэд бүтэц, чадавхийг бэхжүүлэх

Зорилт 4.1. Гаалийн байгууллагын үйлчилгээ, гүйцэтгэлийн үр дүнг нэмэгдүүлэх, нэр хүндийг өсгөх

4.1.1 Удирдлагын манлайлал болон байгууллагын гүйцэтгэлийн чадамжийг дээшлүүлэх;

4.1.2 Гаалийн хууль, тогтоомжийн талаар мэдээлэл, зөвлөгөө өгөх, гаалийн үйл ажиллагаа, албан тушаалтны шийдвэрийг хянах нэгдсэн тогтолцоог бий болгох;

4.1.3 Захиргааны чиглэлээр эрх зүйн актуудын хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийх, боловсронгуй болгох;

4.1.4 Гаалийн байгууллагын үйл ажиллагааг гадаад, дотоод орчинд сурталчлах ажлыг өндөржүүлэх замаар нэр хүндийг өсгөх;

4.1.5 Байгууллагын ил тод байдлыг хангах, үйл ажиллагааны давхардал, хийдлийг арилгах, үйлчилгээний стандартыг сахих, авилгаас ангид байх цогц арга хэмжээг хэрэгжүүлэх;

4.1.6 Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ болон дотоод аудитын тогтолцооны чадавхийг бэхжүүлэх, үр нөлөөг дээшлүүлэх;

4.1.7 Эрсдэлд суурилсан дотоод аудитыг байгууллагын үйл ажиллагаанд үе шаттай хөгжүүлэх;

Зорилт 4.2. Гаалийн байгууллагын хүний нөөцийн цогц бодлогыг боловсруулах, хэрэгжүүлэх

4.2.1 Гаалийн байгууллагын хүний нөөцийн хөгжлийн ерөнхий болон дэд хөтөлбөрийг боловсруулах, хэрэгжүүлэх;

4.2.2 Гаалийн байгууллагын хүний нөөцийн эрх зүйн актуудын хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийх, боловсронгуй болгох;

4.2.3 Гаалийн байгууллагын хүний нөөцийн нэгдсэн цахим сан (төрийн албан хаагчийн хувийн хэрэг, шилжилт хөдөлгөөн, сэлгэн ажиллуулах, шагнал урамшуулал, албан тушаалын өөрчлөлт, цол, зэрэг, дэв олгох гэх мэт үзүүлэлттэй байх) бүрдүүлэх;

4.2.4Гаалийн ажилтнуудын нийгмийн хангамжийг дээшлүүлэх чиглэлээр үе шаттай ажил зохион байгуулах замаар байгууллагын гүйцэтгэлийг нэмэгдүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх;

Зорилт 4.3. Санхүү, төсвийн зарцуулалтын ил тод байдлыг хангах

4.3.1 Нягтлан бодох бүртгэлийн бодлогын баримт бичгийн хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийх, олон улсын болон үндэсний стандартад нийцүүлэн боловсронгуй болгох, хэрэгжилтийг хангах;

4.3.2 Эрсдлийн үнэлгээнд суурилан хилийн боомтын болон гүний гаалийн байгууллагын дэд бүтэц, хөрөнгө оруулалт, хяналтын техник тоног төхөөрөмжийн ашиглалтын судалгаа хийж, хэрэгцээ шаардлагыг хангах;

4.3.3 Худалдан авах ажиллагаа, шилэн дансны хуулийн хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийх, хэрэгжилтийг хангах;

4.3.4 Банк санхүүгийн байгууллагатай хамтран ажиллах, төлбөр тооцооны үйл ажиллагааг цахим хэлбэрт шилжүүлэх;

4.3.5 Гаалийн болон бусад татварын орлого, гаалийн үйлчилгээний хураамжийн зааг ялгааг тодорхой болгож, зөв ангилалд байршуулах арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх;

4.3.6 Гаалийн байгууллагад саатуулагдсан, хураагдсан, татварын барьцаанд авсан бараа, тээврийн хэрэгсийг хадгалах, хамгаалах, тээвэрлэх, борлуулах, шилжүүлэх ажиллагааны эрх зүйн зохицуулалтын хэрэгжилтэд дүн шинжилгээ хийж, энэ тогтолцоог боловсронгуй болгох;

4.3.7 Гаалийн байгууллагын ажилтан, албан хаагчийн албан үүргээ хэвийн явуулах нөхцөл, боломжоор хангах цогц арга хэмжээ авах;

Зорилт 4.4. Гааль судлалыг хөгжүүлэх, судалгааны ажлыг өргөжүүлэх

4.4.1 ДГБ-ын сургалтын модуль, орчин үеийн чиг хандлагад суурилсан сургалтын хөтөлбөрийг гаальчдын хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн боловсруулж, хэрэгжүүлэх;

4.4.2 Гаалийн байгууллагын тулгамдсан асуудлаар шинжлэх ухааны арга зүйд суурилсан судалгаа хийх, зөвлөгөө өгөх мэргэшсэн, чадварлаг багийг шинээр бий болгон, үр дүнг гаалийн үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэх;

4.4.3. ДГБ-ын “Цахим сургалт” хөтөлбөрийн хүрээнд гаальчдыг цахим хэлбэрээр, зайнаас сургах ажиллагааг зохион байгуулах, үр дүнг тооцох;

4.4.4. Гаалийн лавлахад бүртгэгдсэн мэдээллийн дагуу шаардлагатай арга хэмжээ авах, үр дүнг тооцох;

4.4.5. Гаалийн ерөнхий газрын www.customs.gov.mn цахим хуудаст нэмэлт өөрчлөлт оруулж, шинэчлэх, байгууллагын үнэлэмжийг дээшлүүлэх талаар чадамжийг нэмэгдүүлэх;

Зорилт 4.5. ДХБ болон ДГБ байгууллагаас боловсруулсан бодлогын баримт бичгийг орчуулж, үндэсний хууль тогтоомжид тусгах, гаалийн хяналт, шалгалтын үйл ажиллагаанд мөрдөж ажиллах

4.5.1. Дэлхийн гаалийн байгууллагаас гаргасан гаалийн хэргийн чиглэлийн бодлогын бичиг баримт, стандарт, дүрэм, журам, зааврыг (SAFE Framework of Standards (2015 new amendments: 3rd Pilar), Post Clearance Audit guideline (2012); Risk management compendium (2011); Revenue Package II, III (2011, 2016); Customs-Business Partnership Guidance (2015); Implementation Guidance on PCA (2016); Guide to Prevent Procurement Corruption in Customs (2015); Guide to Corruption Risk Mapping (2015); The WCO Diagnostic Framework…) эх хэлнээ хөрвүүлэх ажлыг үе шаттайгаар зохион байгуулж, гаалийн хяналтад ашиглах боломжийг бүрдүүлэх;

Зорилт 4.6. Гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх

4.6.1 Олон улсын байгууллагын санхүүжилттэй төсөл, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх;

4.6.2 ДГБ-ын Нарийн бичгийн дарга нарын газарт, эсхүл, Бельгийн Вант Улс болонхөрш орнууд дахь элчин сайдын яаманд гаалийн атташе томилон ажиллуулах асуудлыг эрх бүхий байгууллагад тавьж шийдвэрлүүлэх;

4.6.3 Хөрш орнуудын боомтын захиргаатай хамтын ажиллагааг өргөжүүлж, харилцан мэдээлэл, туршлага солилцон дэвшилтэт арга барилыг хэрэгжүүлэх;